تحلیل‌گران سینمایی و سیاسی می‌گویند چه کسی فکر می‌کرد که فیلمساز معترضی مثل ژانگ ییمو همکاری نزدیکی با مسئولان دولتی چین برای برپایی این جشن‌ها داشته باشد؟ این روزها در چین جنب‌وجوش خاصی در جریان است.
البته زندگی عادی مردم مثل گذشته ادامه دارد و در کوچه و خیابان، توجه اصلی مردم عادی به زندگی و کسب‌وکار است. شاید بسیاری از اهالی کشور چین اهمیت چندانی به شصتمین سالگرد انقلاب کمونیستی و جشن‌های مربوط به آن در این ماه ندهند، اما کمی آن‌سوتر از زندگی مردم عادی، رفت‌و‌آمدهای تند و تیز مقامات رسمی و دولتی حکایت از آن می‌کند که قرار است اتفاق مهمی رخ بدهد. این اتفاق مهم برای آنها برپایی جشن‌های هنری، ورزشی و سیاسی برای بزرگداشت شصتمین سالگرد جنبشی است که حاکمیت حزب کمونیست چین را بر این کشور پهناور تثبیت کرد.
برپایی المپیک 2008 در چین نشان داد (و به قول مسئولان رسمی ثابت کرد) که کمتر کسی مثل دولت چین می‌تواند یک رویداد بزرگ عمومی را به خوبی سازمان‌دهی کند و جزئیات کار را خیلی خوب مورد توجه قرار دهد. به همین دلیل است که دنیا با دقت خاصی نگاه خود را معطوف به جشن‌ها و برنامه‌های گسترده‌ای کرده که حکومت چین به مناسبت شصتمین سالگرد انقلاب چپگرای خود برپا می‌کند. 60سال قبل در چنین روزهایی جمهوری خلق چین تأسیس شد و رهبران آن، قول خلق یک زندگی بهتر و سعادتمند‌تر را به مردم خود دادند.
طبق معمول، دنیای هنر و سرگرمی هم نقش کلیدی در این جشن‌ها ایفا می‌کند. روز کلیدی برای این جشن‌ها روز اول اکتبر است، یعنی زمانی که یک رژه بزرگ و رسمی نظامی انجام می‌شود. مسئولان رسمی تمامی اخبار مربوط به این برنامه و جزئیات آن را کاملاً محرمانه نگه‌داشته‌اند. همزمان با این رژه، یکسری برنامه های تبلیغاتی دیگر هم انجام می‌شود. برای مثال گروه بزرگی از دهقانان با برپایی یک راهپیمایی بزرگ با مضمون «من و سرزمین مادری با یکدیگر رژه می‌رویم» با شعارهای انقلاب کمونیستی چین، تجدید عهد می‌کنند.
شاید در نگاه اول این برنامه هیچ ارتباطی با عالم سینما نداشته باشد، اما نام ژانگ ییمو فیلمساز جنجالی چین عامل وحدت دو دنیای سینما و سیاست می‌شود. او که سال قبل طراحی و کارگردانی 2 مراسم افتتاحیه و اختتامیه المپیک را به‌عهده داشت (و با این کار خود از سوی تمام موافقان و مخالفان حکومت چین مورد تحسین و ستایش قرار گرفت) کارگردانی و طراحی این رژه را نیز برعهده دارد. وی خیلی مختصر و کوتاه به رسانه‌های گروهی گفته بود که مراسم رژه حال و هوایی هنری و سینمایی خواهد داشت.
در عین حال، ییمو نمایش «توراندخت»را هم در استادیوم بزرگ شهر پکن روی صحنه می‌برد. این نمایش صحنه‌ای هم بخشی از جشن سالگرد انقلاب است.
به‌عهده‌گرفتن 2 وظیفه مهم در برنامه‌های جشن، باعث طرح سؤالاتی از سوی منتقدان هنری شد. آنها این پرسش را مطرح می‌کردند که آیا ییمو می‌تواند چنین کارهای سختی را همزمان با هم انجام دهد و در عین حال، کارهایی مقبول و قابل‌تحسین به دوستداران دنیای هنر ارائه دهد؟
یکی از سایت‌های چینی چنین اظهارنظر کرد که مراسم رژه رسمی روز اول اکتبر توسط دهقانان، خیلی شبیه کارهای بازیگران فیلم کمدی موزیکال موفق کمپانی والت‌دیزنی (مدرسه موزیکال3) خواهد بود، اما تفاوت اساسی بین این‌دو در آن است که در این رژه، تعداد نوجوانان(که کاراکترهای اصلی فیلم والت‌دیزنی بودند) بسیار کمتر است و به‌جای آن مردان و زنان زیادی به راهپیمایی می‌پردازند که طرفدار دیدگاه‌های حزب کمونیست حاکم هستند. مسئولان رسمی از فیلمسازان دعوت کرده‌اند در این رژه شرکت کنند و از آن، فیلم‌های مستند بگیرند. حتی از آنها خواسته شده که فیلم‌های مستندی هم در این رابطه بسازند. حال باید منتظر ماند و دید اگر این فیلم‌ها ساخته شوند، حالتی تبلیغاتی مثل «پیروزی اراده» رنی ریفنشتال خواهد داشت، یا موضوع خود را با لحنی معترض بیان خواهند کرد؟
این درحالی است که فیلم تاریخی و پرهزینه «تأسیس یک جمهوری» هم در ایام جشن‌ها به‌نمایش عمومی درمی‌آید؛ فیلمی که از سوی بسیاری به‌عنوان یک فیلم تبلیغاتی ارزیابی و معرفی شده است. حتی خود دولتمردان چینی هم ابایی از آن ندارند که در توصیف این فیلم بگویند یک کار پروپاگانداست. در جامعه‌ای که جوانان آن به‌سرعت جذب اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای و موبایلی می‌شوند، «تأسیس یک جمهوری» می‌خواهد قصه پیدایش انقلاب کمونیستی و تأسیس جمهوری خلق چین را به زبانی ساده، برای آنها تعریف کند.
بیش از 70 بازیگر دو سینمای چین و هنگ‌کنگ نقش‌های مختلف فیلم را بازی کرده‌اند. در بین آنها نام‌های مطرحی مثل جت‌لی، جکی‌چان، ژانگ زی‌یی، استفن جو، لیون لای، دانی ین، گویه و ژائو‌وی دیده می‌شود. تعدادی از فیلمسازان مشهور چینی همچون چن‌کایگه و ژیائو فنگ هم در این فیلم به‌عنوان بازیگر، ایفای نقش کرده‌اند. سازندگان فیلم گوشه‌چشمی هم به مراسم و جوایز اسکار دارند و امیدوارند در رشته‌هایی مثل فیلمبرداری، گریم، طراحی صحنه و لباس نامزد دریافت جوایز شوند.
در عین‌حال، سازندگان فیلم با بهره‌گیری از چهره‌های محبوب تماشاگران چینی برای نقش‌های اصلی و متنوع آن، شرایطی را فراهم کرده‌اند که تعداد بیشتری از تماشاگران به دیدن فیلم بیایند. درصورت بسیار پرفروش‌شدن «تأسیس یک جمهوری» تهیه‌کنندگان آن می‌توانند ادعا کنند، مردم عادی مشتاق شنیدن قصه‌ای تاریخی در رابطه با وقایع گذشته چین و تأسیس جمهوری خلق چین بوده‌اند. آنها در حقیقت با این کار، امتیاز مربوط به موفقیت فیلم را به نفع خود مصادره می‌کنند.
تبلیغات مربوط به فیلم در شرایطی تمام رسانه‌های گروهی را در خدمت خود گرفته است که جایی برای پخش اخبار مربوط به پاکسازی تعدادی خانه در شهر پکن باقی نمی‌گذارد. طی چند هفته گذشته، تعداد زیادی تانک تعدادی از خانه‌های شهر را خراب کردند تا بتوانند پایتخت کشور را آماده برپایی جشن‌های انقلاب کمونیستی کنند. اما اوضاع به‌همین جا خاتمه نمی‌یابد، مسئولان شهر برای حفظ یکدستی وضعیت آب و هوایی، خود را آماده کرده‌اند تا به کمک تجهیزات جدید فنی و علمی، مانع از بارندگی ابرهایی شوند که احتمالاً در روز رژه در آسمان پکن پدیدار می‌شوند!
یکی از منتقدین سینمایی در این رابطه می‌گوید: «این اخبار به همان اندازه که خنده‌دار است، حال و هوای فانتزی هم دارد و می‌تواند یک سوژه خوب و جذاب برای فیلم سینمایی باشد. چنین فیلمی باید لحنی کمدی داشته باشد، هرچند که خیلی جیمز‌باندگونه است. ولی فکر نمی‌کنم در بین مسئولان دولتی، کسی را بتوان پیدا کرد که مشتاق سرمایه‌گذاری روی چنین پروژه‌ای باشد.»
امسال مسئولان رسمی چین، توجه ویژه‌ای به سینما و فیلم نشان داده‌اند. از قرار معلوم آنها جمله معروف لنین، رهبر انقلاب روسیه را که می‌گفت «سینما برای ما مهم‌ترین هنرهاست» به‌خوبی به‌خاطر سپرده‌اند. برای همین است که فیلم و سینما نقش مهمی در جریان برگزاری جشن‌های شصتمین سالگرد انقلاب کمونیستی چین بازی می‌کند. فیلم‌های سینمایی در طول روزهای جشن در همه جا حضور دارند و مسئولان دولتی برای اینکه مطمئن شوند مردم عادی در این ایام تماشای فیلم‌های سینمایی را از یاد نمی‌برند، 900هزار کوپن فیلم‌سینمایی در بین اهالی شهر پخش و تقسیم کرده‌اند. این کوپن‌ها مردم و تماشاگران سینما را تشویق می‌کند که به دیدن فیلم‌های میهن‌پرستانه‌ای بروند که در این ایام اکران عمومی می‌شوند.
«تأسیس یک جمهوری» روز هفدهم سپتامبر و کمی جلوتر از برگزاری جشن‌ها در چین روی پرده سینماها رفت. هدف از این اقدام خلق یک جو و جریان تازه برای آن بود که جامعه چین به سمت استقبال از جشن‌های پیش‌رو برود. این فیلم در اولین روز نمایش بیش از 2میلیون دلار فروش کرد، این رقم برای یک محصول چینی، یک رکورد تازه به‌شمار می‌آید. تعداد 1450سالن سینما این فیلم را نمایش می‌دهند. این رقم هم حکم یک رکورد را برای کل صنعت سینمای چین دارد. در چین تعداد 4100سالن سینما فعالیت دارد، که این رقم نزدیک به نیمی از آن می‌شود.
هان سایپنینگ، کارگردان فیلم پیش‌بینی می‌کند که این درام پرتنش تاریخی در طول نمایش عمومی خود 66میلیون دلار فروش کند؛ رقمی که «تغییر‌شکل‌دهندگان2» با کسب آن در تابستان سال جاری، عنوان پرفروش‌ترین فیلم سال سینمای این کشور آسیایی را از آن خود کرد. قسمت دوم اکشن ماجراجویانه «تغییر‌شکل‌دهندگان» ماه جولای در چین اکران عمومی شد. این فیلم توانست خیلی سریع رکورد پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینماهای چین یعنی «تایتانیک» را بشکند. «تایتانیک» در سال 1998 حدود 60میلیون دلار فروش کرد.محصولات پرسروصدای جدید چینی در شرایطی روی پرده سینماهای این کشور می‌روند که هنوز هم گروهی از هنرمندان کشور از سانسورهای موجود در کار خود گله و شکایت دارند.
مدیران دولتی از سال‌ها قبل قول کاهش سانسور را در رشته‌های ادبی و هنری داده‌اند، ولی هنرمندان می‌گویند نظارت دولتی هنوز به قوت خود باقی است و آنها برای ساخت محصولات جدید خود با مشکلاتی روبه‌رو هستند. چین که با اتخاذ سیاست‌های جدید در زمینه سیاسی و اقتصادی قصد گسترش فعالیت‌های اقتصادی خود در سطح بین‌المللی را دارد، برای جلب نظر شرکای غربی خود دست به یکسری تغییرات در داخل جامعه سنتی چین زده است.
این تغییرات در عین حال، باعث خلق یک طبقه متوسط نسبتاً مرفه شده که دوستدار یک زندگی تازه است. به صورت طبیعی، این قشر جدید می‌خواهد محصولات روز سینمای جهان را تماشا کند و چنین چیزی چندان باب طبع صنعت سینمای چین نیست. یک فیلمساز چینی که نمی‌خواهد نامش فاش شود، می‌گوید: «ما هنوز آزادی‌های لازم را به دست نیاورده‌ایم و در همان حال، داریم تماشاگران خود را از دست می‌دهیم. چنین چیزی به‌نفع صنعت داخلی سینما نیست.»
آسوشیتدپرس
